De grote uitdaging voor raadsleden is om ‘authentiek nieuwsgierig’ te zijn. Dat betekent minder vergaderen met B&W en meer de Schiedamse samenleving in: onderzoeken, bijeen brengen, zien en horen wat er leeft, wat burgers zelf oplossen en waar ze hulp bij nodig hebben. Het gaat om een houding waarbij je de oplossing vooral niet naar je toe trekt. De gemeenteraadsvergadering is niets meer dan het podium voor besluitvorming van de publieke dienst. Het organiseren van betrokkenheid, het ruimte geven aan eigen initiatief, het opsporen van beperkingen en problemen dat vindt buiten het Stadserf plaats.
Burgemeester Cor Lamers noemde in zijn nieuwjaarspeech overheidsparticipatie als belangrijk thema in 2016 en verder voor de gemeente. Overheidsparticipatie vraagt een andere opstelling van de overheid, ook van de politiek. Maatschappelijke initiatieven zijn niet van de overheid maar van de initiatiefnemer. Een raadslid dat aansluiting zoekt bij een maatschappelijk initiatief kan daardoor niet de gebaande paden bewandelen. Want zodra de overheid een bepaald initiatief naar zich toetrekt door er veel geld en energie in te stoppen, is het geen maatschappelijk initiatief meer maar een zaak van de overheid. Vaak is dat de dood in de pot, waarbij initiatiefnemers aan de zijlijn komen te staan. In de praktijk zijn er daarom nieuwe vormen ontstaan bij het faciliteren van maatschappelijke initiatieven. Belangrijk is dat er geen eenduidige kaders te geven zijn. Alle initiatieven zijn anders en faciliteren door de overheid vraagt dat er goed gekeken wordt naar wat een initiatiefnemer nodig heeft. Het gaat om situationeel handelen.
Er zijn meerdere manieren om als raadslid initiatieven te faciliteren; het in de schijnwerpers zetten, verbinden, financieel ondersteunen en ruimte geven. Misschien kunt u als lezer er nog wel een bedenken. Het in de schijnwerpers zetten van een maatschappelijk initiatief door een raadslid geeft het project een belangrijke impuls. Het werkt stimulerend voor de initiatiefnemer dat de kracht van zijn of haar initiatief wordt herkend. De G1000-Schiedam organisatoren zijn dan ook in hun nopjes met de deelname van zo’n tien Schiedamse raadsleden aan de G1000 (burger)-top van 27 februari in de Margriethal. Hun aanwezigheid (en daarmee betrokkenheid) geeft vertrouwen voor de toekomst.
Ruimte geven aan maatschappelijke initiatieven door de overheid is waarschijnlijk de moeilijkste. Het betekent namelijk: niets doen. Door als overheid te stoppen met een taak, neem je iets weg en dat doet vaak pijn. Maar je geeft ook ruimte waardoor veel initiatieven kunnen opbloeien. De overheid moet ‘leren loslaten’ maar niet ‘laten vallen’ door het niet meer zelf te doen maar initiatieven wel te faciliteren. Ruimte geven kan ook door het wegnemen van belemmeringen. De overheid is niet zelden een vijand van maatschappelijk initiatief, bijvoorbeeld doordat er vergunningen in het spel zijn zoals bestemmingsplannen of andere gemeentelijke regelgeving.
Koos Knipscheer, 11 februari 2016